آثار تاریخی مازندران مظلوم دربرابر دریا و جنگل

مازندران همواره بواسطه برخورداری از داشته‌های طبیعی گردشگران را جذب خود کرده در حالی که تاریخ غنی و میراث فرهنگی آن هیچگاه نتوانسته در سبد گردشگری جای بگیرد و به عنوان جاذبه‌ای مستقل در قاموس گردشگری بگنجد.
مازندران از معدود مناطقی استانی است که در چله زمستان در عین حال که می توان در سواحل آن با هوای معتدل قدم زد ، در ارتفاعاتش با برف بازی و سرگرم شد و در دل گرمای تابستان که می توان در دریای خزر تنی به آب زد در بلند آن نسیم خنک را لمس کرد.
حال به همه این داشته ها که سالانه حدود ۳۰میلیون گردشگر را به خود جذب می کند، تاریخی غنی و چند هزار ساله را اضافه کنید تا واقعیت داشته های مازندران را بتوانید درک کنید. استانی با غارهای انسان‌نشین چندین هزار ساله ، بناهای تاریخی که هر کدام یک ورق از تاریخ است و همچنین افسانه ها و اسطوره هایی که میراث فرهنگ ، تمدن و هویت مازندران و ایران زمین را باخود یدک می کشد.
اما مازندران با همه داشته های تاریخی و میراث فرهنگی خود هیچگاه به عنوان استانی تاریخی برای گردشگران و مسافران شناخته نشد و همواره جاذبه های تاریخی آن در زیر سایه وسیع جاذبه های طبیعی ناشناخته ماندند. سایت موزه گوهرتپه با حدود پنج هزار سال سکونت انسانی ، قلعه های بیش از سه هزار ساله ، بناهای تاریخی دوران اسلامی ، خانه و عمارت های تاریخی با معماری تبری و هزار و یک جاذبه تاریخی از جمله میراث مازندران هستند که هیچگاه در سبد گردشگری جایگاه مناسبی نداشته اند. در گواه این مسئله بنابر آمارهای رسمی مثلا در سال ۹۸ تعداد یک میلیون و ۶۵۰ هزار بازدید از بناهای تاریخی و موزه های استان مازندران شده است که ۵.۵ درصد از تعداد گردشگرانی بود که به استان مسافرت کرده اند.
برای مثال جاده هراز آمل دارای دهها جاذبه تاریخی است که قدمت برخی از آنها به چندین هزار سال می رسد اما در امتداد مسیر با وجود انبوه تابلوهای راهنما که فاصله شما را تا دریا یاداوری می کنند، دریغ از یک راهنما برای میراث تاریخی نهفته در این جاده.
دانا یوسفی کارشناس گردشگری و جهان گردی: جاذبه های تاریخی مازندران در پس جاذبه طبیعی استان کاملا گمنام ماندند و به نظر می رسد کسی نیز از این اتفاق ناراحت و نگران نیست. در یک دهه اخیر امکانات خوبی نیز برای دسترسی به جاذبه‌های تاریخی استان فراهم شده است اما روزمرگی و عادت مازندران به ارائه خدمات رایگان به مسافران در کنار ساحل و لابه لای درختان جنگل مانع اصلی از توجه به داشته های تاریخی و میراثی شده است.
این کارشناس گردشگری با بیان اینکه تجاری سازی یک اثر منجر به حفظ ، هزینه برای مرمت و همچنین تقویت اقتصاد محلی می شود ،گفت: فکر می کنم حداقل در مازندران چنین تفکری وجود ندارد زیرا در استان های دیگر مانند اصفهان، زنجان ، همدان، فارس و حتی تهران به خوبی در حال تجاری سازی جاذبه های تاریخی خود هستند.
وی با بیان اینکه تاریخ هیچگاه در اولویت گردشگری مازندران قرار نگرفته است، افزود: اکتفا به جاذبه های طبیعی که بدون دردسر و حاضر و آماده است همواره تکیه گاه خوبی برای متولیان گردشگری بوده تا با کمترین دردسر تعداد بیشتری مسافر جذب کنند غافل از اینکه جاذبه های تاریخی نخستین مقصد گردشگران در دنیا است.
یوسفی استفاده از جاذبه های تاریخی را مهم ترین اصل در کسب درآمد صنعت گردشگری عنوان کرد و گفت: مازندران دارای غنای میراثی ، تعدد آثار و بناهای تاریخی و همچنین پراکندگی آن در سطح استان است که کمتر استانی از آن برخوردار است. برای مثال استان اصفهان با تمامی جاذبه های تاریخی خود محدود به شهر اصفهان است و تا صدها کیلومتر اطراف آن جاذبه تاریخی وجود ندارد در حالی که به راحتی به ازای هر چند کیلومتر در مازندران می توان شاهد یک بنای تاریخی بود.
فعال حوزه گردشگری و راهنمای تور: ریشه مغفول ماندن ظرفیت تاریخی مازندران را باید در تصویر سازی ما برای مسافران دید زیرا هر آنچه ما برای مسافران معرفی و تصویرسازی کنیم آنها نیز به هدف تجربه همان تصویر سفر می‌کنند.
فرهاد سپهری با بیان اینکه حتی مردم مازندران مهمانان خود را نیز به جای آشنایی با بناهای تاریخی به جنگل و دریا راهنمایی می کنند، اظهار داشت: پس نباید انتظار داشت که مسافران با هدف بازدید از بناهای تاریخی یا به طور کل تاریخ مازندران دست به سفر بزنند. حتی می توان گفت که داشته های تاریخی مازندران برای متولیانِ تبلیغ جاذبه های گردشگری استان نیز نا آشنا است.
این فعال گردشگری ایجاد تورهای تاریخی را بسیار کاربردی دانست و افزود: البته پیش از این باید تعریف گردشگری را از مسافرت جدا کنیم زیرا بخش قابل توجهی از مسافران مازندران گردشگر نبوده و فقط برای گذران تعطیلات آخر هفته یه این استان سفر می کنند. ابتدا باید برای مسافران و گردشگران، جاذبه های تاریخی استان و تمایز و تشابه آن با تاریخ و قدمت دیگر مناطق کشور تعریف شود تا برای گردشگری تاریخی جدا از گردشگری طبیعی برنامه ریزی داشت.
معاون میراث فرهنگی مازندران: بهره مندی و برخورداری از جاذبه های تاریخی دارای مشکلات چند وجهی است، که بخشی از آن مربوط به عدم واگذاری این جاذبه ها به بخش خصوصی است. استفاده از جاذبه های تاریخی نیازمند سرمایه گذاری و ورود بخش خصوصی است اما متاسفانه ساختار طولانی مدت و دست و پاگیر واگذاری بناها و جاذبه های تاریخی به بخش خصوصی مانع از ورود سرمایه گذار به این بخش می شود. / ایرنا